Op dit moment (voorjaar 2024) ontvangen er zo’n 403.000 mensen in Nederland een Bijstandsuitkering. En dit terwijl er sprake is van krapte op de arbeidsmarkt. Hoe kan het dat de vraag (het aantal vacatures dat openstaat) niet aansluit op het aanbod (mensen die nu in de Bijstand zitten) en wat zijn mogelijke oplossingen om ook deze groep mensen mee te kunnen laten doen op de arbeidsmarkt?
De krapte op de arbeidsmarkt is een probleem dat bedrijven over de hele wereld treft. In Nederland zien we een groeiend aantal vacatures dat moeilijk te vervullen is, vooral in sectoren zoals de zorg, onderwijs, technologie en ICT.
We zien o.a. de volgende ontwikkelingen op de arbeidsmarkt:
· Vergrijzing van de bevolking, waardoor meer mensen met pensioen gaan dan er nieuwe toetreden tot de arbeidsmarkt
· Snelle technologische ontwikkelingen (digitalisering, robotisering, gebruik AI) die specifieke, vaak nieuwe, vaardigheden vereisen
· Er is steeds meer behoefte aan vakmensen (als je slim bent werk je met je handen)
· Het is voor werkgevers steeds belangrijker om mensen te behouden (binden en boeien)
De komende jaren kunnen we iedereen die kán werken, gebruiken op de arbeidsmarkt. We hebben een groot aantal mensen in de Bijstand met een aanzienlijk onbenut arbeidspotentieel. Dit onbenut arbeidspotentieel bevat mensen die wel willen werken, maar door diverse barrières niet in staat zijn om een passende baan te vinden. Hoe kunnen we nu een win-winsituatie creëren voor zowel werkzoekenden als werkgevers?
Onbenut arbeidspotentieel
Het onbenut arbeidspotentieel van mensen die een Bijstandsuitkering ontvangen bestaat uit groepen met diverse achtergronden: mensen met een middel- tot lange afstand tot de arbeidsmarkt, mensen met een (tijdelijke) beperking die daardoor niet volledig (op 100% loonwaarde) kunnen werken, statushouders met of zonder kwalificatie behaald in het land van herkomst, jongere werkzoekenden zonder werkervaring en ouderen die moeite hebben weer aan de slag te komen. Er zijn ook mensen die vanwege mantelzorg, taalbarrières of andere persoonlijke omstandigheden niet voltijds kunnen werken, maar wel graag een bijdrage willen leveren.
Mogelijke oplossingen
Om het onbenut arbeidspotentieel te mobiliseren en de krapte op de arbeidsmarkt te verminderen, zijn er diverse maatregelen die we kunnen nemen:
Scholing en omscholing: Investeren in opleiding en bijscholing is cruciaal. Door werkzoekenden de kans te geven nieuwe vaardigheden te leren, kunnen zij zich beter aanpassen aan de veranderende eisen van de arbeidsmarkt. Dit kan variëren van het faciliteren van opleidingen (BOL/BBL/Gilde-leren) in de richting van kansrijke beroepen, maar ook het investeren in trainingen op het gebied van taal, werknemersvaardigheden, faalangst, stress, veerkracht, arbeidsmarktoriëntatie en loopbaancoaching (wie ben ik, wat kan ik, wat wil ik?) zou deze groep goed kunnen helpen zich beter voor te bereiden op een stap richting de arbeidsmarkt.
Flexibiliteit in werkgelegenheid: Een deel van de mensen die een Bijstandsuitkering ontvangen zijn alleenstaande ouders. Zij kunnen niet altijd de flexibiliteit bieden die een werkgever vraagt. Tevens kunnen fysieke of psychische problemen er ook voor zorgen dat mensen niet in staat zijn een hele dag op de werkvloer te kunnen zijn. Werkgevers zouden, waar mogelijk, hierin mee kunnen denken. Vaak zijn er vaak vanuit de overheid financiën beschikbaar om werkgevers tegemoet te komen voor extra begeleiding/aanpassingen op de werkvloer, zoals loonkostensubsidie.
De juiste begeleiding: Het aanbieden van een (job)coach kan helpen om mensen in de bijstand te begeleiden en te ondersteunen bij hun terugkeer naar de arbeidsmarkt. Dit kan door het bieden van praktische hulp bij het solliciteren, het opbouwen van een netwerk, en samen te kijken naar wat er nodig is om een rustige basis te creëren zodat mensen de stap naar werk ook kunnen/willen zetten. Denk hierbij aan hulp bij schulden, psychische problematiek, zorgen om de kinderen, kinderopvang, een opgeruimd huis, hulp bij administratie, verzorgd uiterlijk etc.
Inclusiviteit op de werkvloer: Bedrijven moeten bij de werving en selectie nadenken over hoe ze inclusiviteit kunnen waarborgen zodat iedereen een eerlijke kans krijgt als ze solliciteren.
Samenwerking Tussen Overheid en Bedrijven: Door samen te werken, kunnen bedrijven en de overheid programma's ontwikkelen die zowel werkzoekenden ondersteunen als aan de behoeften van werkgevers voldoen.
Skillsgericht werken: Lang niet altijd zegt een CV iets over de talenten en vaardigheden van een persoon. Als werkgevers verder durven en willen kijken dan het CV ontstaan er meer kansen voor de mensen die een Bijstandsuitkering ontvangen en krijgen ze een kans om zichzelf verder te ontwikkelen op de werkvloer. Er kan worden gekeken naar wat ze al in huis hebben van nature, waar ze ervaring in hebben opgedaan en wat er nog geleerd mag worden. Op deze manier kun je toe naar praktijkgestuurd leren. Mensen die een Bijstandsuitkering ontvangen worden heel vaak afgewezen op basis van hun CV, het niet hebben van een startkwalificatie en/of gebrek aan werkervaring. Dit doet iets met hun zelfvertrouwen. Laten we vooral kijken naar wat iemand al wél in huis heeft en zijn/haar leerbaarheid en wil om iets te kunnen bijdragen.
Conclusie
Het aanpakken van de krapte op de arbeidsmarkt en het benutten van het onbenut arbeidspotentieel vraagt een inspanning van de overheid, werkgevers en de samenleving als geheel. Door gerichte maatregelen te nemen, kunnen we niet alleen mensen in de bijstand helpen om deel te nemen aan de arbeidsmarkt, maar ook werkgevers helpen om hun personeelstekort (deels) op te lossen. Het is tijd om met elkaar in gesprek te gaan en te kijken hoe we meer kunnen gaan samenwerken, om zo iedereen die kan en wil werken een kans te bieden op de arbeidsmarkt.
Bronvermelding/verder lezen over dit onderwerp:
Regionale Arbeidsmarktprognose 2024-2025 Groningen, 4 juni 2024 UWV
Personeelstekorten aanpakken, 34 oplossingen voor werkgevers UWV
Auteur: Brenda Schurer, adviseur Werving en Selectie voor Zorg & Welzijn bij gemeente Groningen en student bij dé Loopbaanopleiding 2024-2025
Comments